De termen ‘slow’ en ‘fast’ fashion zijn in de afgelopen jaren uitgegroeid tot welbekende begrippen. Steeds meer merken, klein en groot, houden zich bezig met duurzaamheid en proberen op hun eigen manier een steentje bij te dragen aan het verkleinen van de afvalberg. De strijd tussen fast en slow fashion is anno 2022 relevanter dan ooit te voren.
Wat is fast fashion?
Fast fashion is misschien wel één van de grootste boosdoeners in de afvalberg binnen de fashionindustrie. De term fast fashion omarmt alle merken en bedrijven die kleding in een hoge snelheid fabriceren. Hier gaat het om snelle trends en het maken van kleding met (vaak) slechte kwaliteit. Merken als Zara, Shein, Boohoo en H&M spelen in op trends die op dat moment relevant zijn en brengen binnen mum van tijd complete collecties uit.
Het probleem zit hier in het snelle tempo waarin kleding gefabriceerd wordt, vandaar ook de term ‘fast fashion’. Dit gaat vaak gepaard met slechte werkomstandigheden voor de werkers, die zo goedkoop mogelijk een nieuwe collectie en elkaar moeten zetten. Deze sweatshops, de werkplaatsen van werknemers in goedkope arbeidslanden, werken mensen, en soms zelfs kinderen, onder slechte omstandigheden voor weinig loon.
Naast dat de werknemers goedkoop moeten zijn, gebruiken fast fashion merken ook goedkope materialen. De items zijn van slechte kwaliteit en zijn na drie keer dragen al goed voor de prullenbak. Hierin spelen snelle trends ook een grote rol en is men al snel uitgekeken op een kleding item, dat slechts een korte periode in de mode was. Met als gevolg: een grote afvalberg van kledingitems.
Populaire keten Shein
Een van de grootste en bekendste fast fashion keten, is Shein. Deze online keten is in 2008 opgericht in Nanjing, China door Chris Xu. De webshop staat bekend om zijn goedkope kleding items en is met name een hit bij jongeren. Met truien van acht euro en shirts van nog geen drie euro, komen jongeren, die vaak weinig te spenderen hebben, graag naar deze site.
In de afgelopen jaren is het merk al meerdere malen negatief in het nieuws naar voren gekomen. Zo is de zaak al meerdere keren aangeklaagd voor het stelen van designs van kleine merken. Recent kwam naar buiten dat de werkomstandigheden binnen de keten slechter zijn dan men dacht. Onderzoeksjournalisten van het Britse Channel 4 gingen undercover bij het Chinese bedrijf en brachten schokkende informatie naar buiten.
Zo zouden de werknemers in de fabrieken dagen van 18 uur maken, geen weekend krijgen en slechts een derde van hun salaris uitbetaald krijgen wanneer zij een fout maken (NOS, 2022). Voor een maandsalaris van omgerekend 572 euro per maand moeten werknemers minimaal 500 kledingitems per dag in elkaar zetten. In andere vestigingen krijgen medewerkers 4 cent per kledingstuk uitbetaald.
Controversie fast fashion
Ondanks dat deze berichten al langer op het internet zwerven, lijkt er voorlopig geen verandering in te komen. Het lastige en frustrerende aan fast fashion ketens, is dat de webshops zelf vaak niet hun fouten erkennen en continu dezelfde fouten lijken te maken. Duurzaamheid in de fashionindustrie is in de afgelopen jaren een enorm gevoelig onderwerp geworden en het lijkt erop dat merken als Shein en Boohoo hier hun rug naar keren.
Zo werd recent superster Kourtney Kardashian aangewezen als Sustainability Ambassador bij Boohoo. Dit schoot bij velen in het verkeerde keelgat en werd er afgevraagd hoe iemand, die maandelijks een privéjet pakt, duurzaamheid binnen een bedrijf zou kunnen aanpakken. Daarnaast is Boohoo een van de laatste fashionketens dat zich met duurzaamheid bezig houdt en voelde deze samenwerking dan ook heel vreemd aan.
De controversie rondom fast fashion speelt al meerdere jaren. Toch lijkt er tot nu toe niet veel aan gedaan te worden en groeien bedrijven als Shein met de dag. Zo maakte Amerikaanse zakenkrant The Wall Street Journal recent bekend dat Shein in 2022 een omzet van maar liefst 24,1 miljard euro boekte.
Slow fashion
Tegenover fast fashion staat slow fashion. Slow fashion kenmerkt zich door op een duurzame wijze kleding te fabriceren. Items worden met gerecyclede materialen gemaakt en de collecties hebben tijdloze designs en zijn van hoge kwaliteit. De term slow fashion hint naar de kwaliteit van de items die ervoor zorgt dat de items langer meegaan en minder snel op de afvalberg belanden.
Een bedrijf kan zich op verschillende manieren bezighouden met slow fashion. Een voor de hand liggende manier van slow fashion, is het gebruiken van gerecyclede materialen in het produceren van kleding items. Er zijn tegenwoordig verschillende merken en initiatieven waarin duurzaamheid hoog in het vaandel staat.
Duurzame merken
Een goed voorbeeld van een slow fashion brand, is Patagonia. Patagonia is een outdoor merk dat in 1973 is opgericht. Al sinds dag één heeft het merk duurzaamheid als hun prioriteit en maakt het bedrijf kleding op een manier waarop zij het minste schade aan het milieu brengen. Zo was Patagonia het eerste merk dat in 1994 volledig overstapte op bio-katoen, iets wat in die tijd nog erg nieuw was.
Naast het werken met bio-katoen, gebruikt Patagonia ook gerecyclede materialen in hun kleding items. In 2022 maakte oprichter Yvon Chouinard bekend dat hij het bedrijf in zijn geheel heeft gedoneerd aan het goede doel. Patagonia, wat op dat moment ruim drie miljard dollar waard was, werd gedoneerd aan non-profit organisatie Holdfast Collective en aan Patagonia Purpose Trust, een initiatief van Yvon waarin duurzaamheid centraal staat.
In het statement van Patagonia vertelt Yvon dat dit de enige verantwoorde beslissing was als bedrijf dat duurzaamheid voorop heeft staan. “While we’re doing our best to address the environmental crisis, it’s not enough. We needed to find a way to put more money into fighting the crisis while keeping the company’s values intact”, vertelt Yvon. “Earth is now our only shareholder.”
Circulaire merken
Naast Patagonia zijn er ook andere merken die zich bezig houden met duurzaamheid. Denk hierbij aan The North Face, die naast het gebruiken van duurzame materialen zich nu ook hard maakt voor het maken van circulaire fashion. Dit houdt in dat de items na hun levensduur ook gemakkelijk gerecycled kunnen worden en als basis voor nieuwe kleding items gebruikt worden.
Ook ontwerpster Stella McCartney, die haar eigen lijn bij adidas heeft, is van mening dat circulaire fashion een van de oplossingen is voor het verminderen van de afvalberg. Zo zijn haar items bij adidas ook gemaakt met PRIMEBLUE en PRIMEGREEN materialen, die beiden gebruik maken van gerecyclede elementen.
Ondanks circulaire fashion een grote stap in de goede richting kan zijn, is het erg ingewikkeld om deze manier van kleding hergebruiken bij grote merken door te voeren. Zo is het voor een bedrijf erg duur om een apart segment op te zetten waarin zij kleding aannemen en verwerken in nieuwe items. Circulaire fashion is dus zeker een plausibele oplossing, maar zal niet binnen korte tijd overal doorgevoerd kunnen worden.
Initiatieven
Gelukkig komen ook steeds meer merken met hun eigen initiatieven. Deze kunnen groot of klein zijn, maar dragen stuk voor stuk hun eigen steentje bij. Nike, adidas en H&M zijn een aantal voorbeelden van merken die zich steeds meer bezig houden met duurzaamheid. Denk hierbij aan de Parley collectie van adidas en de Move To Zero campagne van Nike.
De Parley x adidas collectie maakt gebruik van weggegooid plastic uit de zee. Van dit afval maakt organisatie Parley garen, die ze vervolgens verwerken in het fabriceren van sneakers. De samenwerking werd in 2015 bekend gemaakt en sindsdien heeft adidas al meerdere collecties samengebracht met de Amerikaanse milieuorganisatie.
Ook Nike hopt in op slow fashion en kwam in 2020 met de Move To Zero campagne. In deze lijn fabriceert Nike sneakers en kleding op een duurzame manier en maakt Nike gebruik van gerecyclede materialen. Zo bestaan de zolen van de sneakers uit deze lijn van Nike Grind, een materiaal dat bestaat uit overgebleven scraps uit de werkplekken.
Duurzaamheid op Nederlands vlak
Ook op Nederlands vlak zijn er verschillende initiatieven die op hun eigen manier hun steentje willen bijdragen aan het duurzaamheidsprobleem. Zo staat Peterson Stoop voor het verduurzamen van de sneakerwereld door schoenen zo lang mogelijk mee te laten gaan. De twee werkten samen als schoenmakers en kwamen er al vrij snel achter dat er voor sneakers geen plaats was in een schoenenmakerij. Dit moest veranderen en kwam het duo met hun unieke designs waarin sneakers een kurkzool kregen die op zijn beurt weer duurzaam geproduceerd was.
Door de sneakers te repareren in plaats van weg te gooien, gaan de items langer mee en krijgen ze een tweede leven. Ook Nederlands initiatief HAGEL houdt zich bezig met duurzaamheid en laat zijn creativiteit in de vrije loop met hedendaagse materialen. In 2022 kwam de design studio met een eigen sneakerlijn waarin premium leer van ECCO gebruikt werd. Dit leer is geproduceerd met een duurzaam looiproces waarin minder water verbruikt wordt.
Ook Rotterdams initiatief WEAR mag niet ontbreken in de lijst met Nederlandse initiatieven die zich hard maken voor duurzaamheid. Oprichters Pim en Lorenzo startte hun initiatief aan de Lijnbaan in Rotterdam en focusten zich op het schoonmaken en upcyclen van sneakers. Vertrapte en vieze sneakers kunnen hier ingeleverd worden en worden door het WEAR team diep gereinigd. Naast het cleanen van sneakers kun je hier ook refurbished sneakers scoren en jouw eigen sneakers in leveren.
Saint Muze, opgericht door Sam Zegerink, is met name een populair merk onder de dames. Zo ontwerpt de 21-jarige designer tassen van oude Nike en adidas jassen en geeft de items een tweede leven. Ook cleaning brand DFNS is van Nederlandse bodem en maakt niet alleen sneakers schoon, maar is ook op een duurzame manier ontwikkeld. Kortom, genoeg Nederlandse initiatieven.
Volgende stap in fashion
Er zijn dus al een hoop stappen in de juiste richting gezet. Van kleine initiatieven tot aan full sustainable merken, elk steentje draagt bij aan het oplossen van het milieuprobleem. Met een steeds breder aanbod aan duurzame sneakers en kleding, ligt de volgende stap bij de consument. Doe je research voordat je online een item koopt bij ketens als SHEIN, Boohoo of een Bershka en stel jezelf de vraag of je achter de werkwijzen van deze shops staat.
Neem eens een kijkje bij vintage kleding stores of investeer in een duurzame jeans die langer mee gaat. En mocht je nieuwe sneakers nodig hebben, bekijk de Move To Zero collectie van Nike of de adidas Parley-lijn en verdiep je in de eindeloze mogelijkheden van duurzame sneakers en kleding. Of ga langs bij de jongens van WEAR in de Koopgoot, Rotterdam en scoor een nieuwe (oude) sneaker!